Brief aan Mark
Vrijdag 15 mei 2020
Starbucks The Mix C, Anshan, China
Dag Mark, lieve minister-president,
Hoe vrij zijn mensen in China?
Hoe vrij zijn mensen in coronatijd?
Hoe vrij zijn mensen in tijden van crisis?
Het lijkt wel of het allemaal een beetje strenger wordt hier in Anshan. Vanaf het begin van de corona-uitbraak bijna vier maanden geleden waren er controles. In vrijwel elk gebouw dat ik binnen ging werd mijn lichaamstemperatuur gemeten en vaak moest ik mijn naam en telefoonnummer in een logboek opschrijven. In een stad met 3 miljoen mensen moeten er duizenden van die logboeken zijn. Joost mag weten wat daarmee gebeurt.
Ook in de flat waar ik woon waren controles, maar na een paar weken mocht ik iedere keer gewoon doorlopen. Net als in The Mix C, het luxueuze winkelcentrum naast de flat, met de Starbucks voor mijn dagelijkse espresso met croissant. Een vriendelijk knikje en een laffe koortsmeting waren vaak genoeg om binnengelaten te worden. Ach, die mensen doen ook alleen maar hun werk.
Maar sinds vorige week gaat het strenger. En afgelopen weekeinde was die controle zelfs naar voren verplaatst, naar buiten vóór de ingang.
Zonder app kom ik er niet meer in.
Een klein bordje met een scancode voor de deur. Scannen met een miniprogramma op mijn telefoon. Mooie vondst om een app niet een app te noemen, miniprogramma. Op de juiste button toetsen, et voilá: nu is precies geregistreerd waar ik op dit moment was. Bevestiging aan de man bij het bordje laten zien, temperatuur laten checken, en dan pas kan ik naar binnen.
Elke keer opnieuw. Ach, die mensen doen ook alleen hun werk maar.
* * *
Zaterdag 30 mei 2020
Starbucks The Mix C, Anshan, China
Zie ik dat goed?
Voor me staat een jongen met een opvallend groot wit vierkant achter op zijn rug. Zo mogelijk nog opvallender is de tekst.
We Hold These Truths To Be Self-Evident
All Men Are Created Equal
That They Are Endowed By Their Creator With
Certain Unalienable Rights
That Among These Are Life Liberty
And The Pursuit Of Happiness
Opvallend hoofdlettergebruik.
Echt vrij zijn mensen in China niet. Toch is het goed de onvrijheid die hier heerst niet te overdrijven. Zolang je maar geen Oeigoer of Tibetaan bent, zolang je maar gewoon een Han-Chinees tussen de Chinezen bent en geen al te kritische dingen zegt is je vrijheid misschien wel groter dan de vrijheid van een Afro-Amerikaan in The Land Of The Free.
Iedere morgen hetzelfde ritueel. Iedere morgen loop ik naar deze Starbucks in het winkelcentrum naast de flat waarin ik woon. Iedere morgen een espresso met croissant. Iedere morgen een nieuw verhaal. Een week of twee geleden ben ik een feuilleton begonnen. Het Geheim van Trump.
In 2007 ontmoette ik Donald Trump, toen nog geen president. Niet eens een politicus. Toen nog gewoon een geslaagde zakenman, een succesvol ondernemer. Niet de Donald Trump die u heeft mogen ontmoeten. En de ontmoeting die ik met hem had lijkt niet op uw ontmoeting. U in het Witte Huis in Washington, ik in het Park Hotel in New York. U persoonlijk met een handdruk, dat kon toen nog. Ik via video, dat kan nu nog steeds.
Hoe uw ontmoeting met Trump tot stand is gekomen weet ik natuurlijk niet, maar vast langs orthodoxe diplomatieke kanalen. De mijne na wekenlang elke dag een kaart met een korte vraag af te geven in de Trump Tower op Fifth Avenue. Lang leve de volharding uit Oisterwijk.
Wat u aan uw ontmoeting met Trump overgehouden hebt weet ik natuurlijk ook niet. Dat is het geheim van het Witte Huis en het Geheim van het Torentje.
Mij heeft het het geheim van het succes van Trump opgeleverd. Spoiler alert: OPA’s. Maar niet de opa’s die u denkt.
* * *
Vrijdag 5 juni 2020
Wendy’s coffeeshop, Anshan, China
Macht corrumpeert.
Niets nieuws. Of het nu politieke macht is, economisch, militair, psychologisch, relationeel, vroeg of laat leidt macht tot misbruik ervan.
Dat is niets nieuws.
Daarom is het zaak dat macht niet vanzelfsprekend wordt. Dat macht immer bevraagd kan worden. Dat macht ten diepste ter discussie gesteld wordt.
Ook nog niets nieuws.
Niemand is boven kritiek verheven. Ieder van ons is maar een mens, en perfecte mensen bestaan niet.
Nog steeds niets nieuws.
* * *
Zondag 26 juli 2020
Wendy’s coffeeshop, Anshan, China
Machthebbers, die uit zichzelf afscheid nemen van hun macht, dat wordt maar zelden vertoond. Al helemaal niet als het bijna absolute macht is.
Dat zou wat zijn, zeg, als president Xi vandaag zou besluiten dat het wel genoeg geweest is. Niet omdat er druk op hem uitgeoefend wordt, niet omdat hij ziek is, niet omdat er een logische, jongere opvolger al klaar staat. Maar omdat hij tot het inzicht is gekomen dat ook hij maar een mens is, vatbaar voor machtswellust en machtsmisbruik.
Afijn, ik zie het er op korte dag niet van komen.
Vriendelijke groet,
ton.
About The Author
