Nummer 25: de avonden
27 dagen lang plaats ik een nummer uit mijn eigen Top 27. Een film, een boek, een lied. Met een verhaal. Het kan van alles zijn. Een verwijzing naar de actualiteit, een achtergrondverhaal wie ik ben, wat mij drijft, de missie die mij bezig houdt. Vandaag nummer 25
27. Mississippi Burning
26. School, Supertramp
25. De Avonden, Gerard Reve
John van Maaren was onze leraar Nederlands op het Van de Puttlyceum in Eindhoven. In het jaar voor het eindexamen moesten we een handelingenschema maken van een klassiek werk uit de Nederlandse literatuur. Op een rol behang moest je uittekenen hoe de verschillende scenes in het boek met elkaar in verhouding stonden. En met dat handelingenschema gaf je in een één op één overhoring een analyse van dat boek. Van Maaren stelde een paar vragen, en gaf je een beoordeling. Dat punt telde mee voor het eindresultaat op je diploma.
Ik koos De Avonden van Gerard Reve.
Wat een verschrikkelijk boek vond ik dat. Wat een naargeestige figuur, die Frits, de hoofdpersoon in het verhaal. En maar zeuren, en maar zeiken, en maar zanikken. Werkelijk niets was goed. Zelfs het goede deugde niet.
Ik heb me er niet toe kunnen zetten het boek uit te lezen. En aan een handelingenschema ben ik niet eens begonnen.
Maar ja, ik moest toch op een of andere manier een analyse geven en een punt voor die overhoring scoren.
Wat nu?
Op de dag voor het mijn beurt was vond ik bij De Slegte op de Demer in de stad een Synopsis-boekje over De Avonden. Dat heb ik voor een paar gulden gekocht en ’s avonds, na de korfbaltraining, ben ik begonnen die samenvatting te lezen. Tot diep in de nacht.
“Waar is het handelingenschema?” vroeg Van Maaren.
“Nou,” antwoordde ik. “Het moet toch mogelijk zijn om uit het hoofd een analyse van een boek te geven? Zonder aantekeningen op een rol behang?”
“Haha,” Van Maaren was wel een leraar met gevoel voor humor. “Laat maar eens horen dan.”
Dus ik vertelde wat ik de nacht ervoor gelezen had. En kennelijk was de samenvatting van Synopsis treffend genoeg om de vragen van Van Maaren te kunnen beantwoorden, hij gaf me een acht.
Jaren later, ik was bezig vragen te maken voor de Galba kwisclub waar ik lid van ben, vond ik een oude recensie die Godfried Bomans destijds bij de publicatie in 1947 in Elsevier over De Avonden geschreven had.
Bomans noemde het een schrikbarend boek. Hij had, zo schreef hij, zelden een boek gelezen zo naargeestig, zo zeer van iedere positiviteit verstoken, zo grauw, cynisch en volstrekt negatief. Vanuit bezorgdheid omtrent Reve’s geestelijke gezondheid sprak hij de hoop uit dat de schrijver zijn door God gegeven talent (dat hij onmiskenbaar aanwezig achtte) in de toekomst zou gebruiken voor een boek dat niet alleen psychologisch interessant, maar ook van algemeen belang is.
Het kan verkeren.
About The Author
